Hoogbegaafdenonderwijs

Basisschool De Lettertuin in Ede en basisschool De Prinsenakker in Bennekom bieden voltijds onderwijs aan hoogbegaafde kinderen in groep 5 t/m 8. We bieden deze vorm van onderwijs aan, omdat we in de praktijk hebben ondervonden dat het reguliere onderwijs niet altijd een onderwijsaanbod kan bieden passend bij de onderwijsbehoeften van hoogbegaafde kinderen. Het belangrijkste doel is dat hoogbegaafde kinderen zich binnen een uitdagende leeromgeving en met gelijkgestemden goed en met plezier kunnen ontwikkelen.

“Kan mijn kind niet gewoon naar de plus-groep op school of kunnen wij als ouders niet wat extra uitdaging organiseren?”

Natuurlijk kan dat. Er is een klein percentage hoogbegaafde kinderen dat het prima doet in het regulier onderwijs. Maar waar regulier onderwijs niet past en plus-onderwijs onvoldoende uitdaging of aansluiting biedt, is voltijds HB-onderwijs mogelijk een optie. Ervaringen van ouders zijn dat ze in het regulier onderwijs regelmatig opnieuw moeten uitleggen wat hun kind nodig heeft en daar soms ook onbegrip op ondervinden. Extra uitdaging in muziek of sporten buiten school is vaak maar gedeeltelijk een oplossing, omdat het kind zich onder schooltijd nog steeds verveelt.

Het kan een oplossing zijn om een klas over te slaan om voldoende uitdaging te bieden, maar dat kan als keerzijde hebben dat het kind zo snel gaat, dat het zich opnieuw gaat vervelen en vaak op (te) jonge leeftijd van de basisschool komt.

Plus-onderwijs kan een extra uitdaging bieden, maar is vaak beperkt tot een dagdeel in de week. Daarna moet het kind weer gewoon de eigen klas in met het reguliere programma, met mogelijk nog meer frustratie tot gevolg.

Hoogbegaafde kinderen hebben continu meer uitdaging en begeleiding nodig van een daartoe opgeleide leerkracht. De opvoeding thuis, de activiteiten buiten school én de ontwikkeling op school kunnen elkaar dan ondersteunen.

Bovendien biedt voltijds onderwijs de hoogbegaafde kinderen het voordeel van een groep gelijkgestemde kinderen. Een slim kind zal zich in het regulier onderwijs vaak moeten aanpassen en voelt continu dat het anders denkt en reageert. In een groep met andere hoogbegaafde kinderen die op eenzelfde manier denken en schakelen, vindt het weerklank en kan het zichzelf zijn. Hierdoor kan er sneller een ‘klik’ ontstaan voor vriendschappen en speelafspraken. Vanuit die basis waarin het kind zichzelf mag zijn, kan het zich ontwikkelen tot een volwassene die vanuit zelfvertrouwen en zonder faalangst de maatschappij tegemoet treedt en zijn hoogbegaafdheid verder in zijn leven als talent kan inzetten.

De voltijds HB-groepen zijn onderdeel van De Lettertuin en De Prinsenakker. Veel activiteiten, zoals de creatieve vakken, techniek, tuinieren, dans en drama, het schoolreisje/schoolkamp, sportactiviteiten,  de kerstviering, e.d. worden gezamenlijk ondernomen met de andere (reguliere) groepen. De kinderen spelen in de pauzes ook gezamenlijk op hetzelfde schoolplein. Zo blijft er samenhang in de school en blijft het contact met leeftijdgenoten breed, zoals dat ook in de maatschappij is. 

“Is mijn kind niet gewoon wat sneller dan de rest met taal of rekenen? Interesse in dingen die om hem heen spelen en veel vragen stellen, dat doen alle kinderen toch?”

Veel ouders van begaafde kinderen vragen zich af of hun kind niet gewoon een ontwikkelingsvoorsprong heeft. Als ouder ben je zo met je kind meegegroeid dat je het normaal vindt wat je kind kan en waar hij/zij minder goed in is. En broertjes of zusjes kunnen dat immers vaak ook. Dan valt het pas op de basisschool op dat je kind een grotere ontwikkelingsvoorsprong heeft en misschien wel hoogbegaafd is.

Onder hoogbegaafdheid wordt verstaan het hebben van hoge intellectuele capaciteiten, Creatief en gemotiveerd zijn in het bedenken van oplossingen om een taak te volbrengen. 

De kenmerken van een hoogbegaafd kind zijn onder andere dat hij/zij veel vragen stelt en antwoorden zoekt, vaak al vroeg een grote woordenschat heeft, een groot gevoel voor rechtvaardigheid heeft en hoge eisen aan zichzelf stelt. Hoogbegaafde kinderen die graag in de groep willen passen, vertonen vaak ander gedrag thuis dan op school. Zo vertonen ze bijvoorbeeld op school aangepast gedrag en reageren dat thuis af in druk of boos zijn. Of ze doen op school mee met de taken en vragen aan jou thuis nog veel extra uitdaging (extra sommen, vragen over hoe dingen werken, eindeloos knutselen of kleuren). 

Ongeveer 2% van de kinderen is hoogbegaafd. Dat betekent niet dat ze op school ook zomaar goed presteren. Ze denken en leren anders, vanuit inzicht. Ze zien eerst het geheel en daarna de onderdelen waaruit het geheel bestaat. Vaak moeten ze alsnog ‘leren leren’ omdat het ze aan uitdaging heeft ontbroken om zich die vaardigheid eigen te maken.

Dat heeft tot gevolg dat een hoogbegaafd kind in het reguliere onderwijs kan vastlopen omdat hij/zij de lessen ‘saai’ vindt en daardoor vaak afgeleid is (waardoor het er de schijn van kan hebben dat het kind de reguliere stof nog niet beheerst). Dan is er sprake van onderpresteren. Ook kan het kind vastlopen in het idee dat hij/zij alles in één keer en perfect moet kunnen, waardoor hij/zij niet aan een opdracht durft te beginnen waarvan hij/zij niet zeker weet dat hij/zij hem positief kan afronden of waardoor het kind lang treuzelt om te starten. In dat geval is er sprake van faalangst. 

Doelstelling

Doelstelling van het voltijds onderwijs aan hoogbegaafde kinderen is om de kinderen voldoende uit te dagen zodat zij zich niet gaan vervelen, onderpresteren of faalangst ontwikkelen. Het onderwijs is zo aangepast dat kinderen zich in hun eigen tempo en op hun eigen niveau optimaal kunnen ontwikkelen. Het HB-onderwijs sluit daarmee aan bij de denkwereld van hoogbegaafden. De kleine klassen van maximaal 20 leerlingen bieden de kinderen rust en de leraren ruimte voor voldoende begeleiding. 

Aanbod

Hoogbegaafde kinderen hebben minder herhaling nodig omdat ze de opdracht of het vraagstuk vanuit hun inzicht vlotter doorzien. Herhaling is nodig om te automatiseren maar teveel herhaling kan leiden tot verveling en onderprestatie.Bij rekenen wordt vooraf de toets aangeboden en daarna werken de leerlingen alleen aan de doelen die ze nog niet gehaald hebben en wordt het rekenaanbod aangevuld met verrijkingsstof.
Van de taalmethode worden alleen de grammaticale lessen aangeboden, zoals woord- en zinsbouw lessen.
Woordspelling wordt vooraf getoetst met een dictee om het niveau te bepalen en het aanbod vanuit de methode goed af te stemmen en eventueel te compacten. De werkwoordspelling wordt aangeboden in een reguliere leerlijn. 

Binnen het HB-onderwijs is er extra aandacht voor filosofie, de sociaal-emotionele ontwikkeling, het trainen van de executieve functies en het onderzoekend leren. 

Bij onderzoekend leren kiest de leerling een onderwerp dat hij/zij uitdiept aan de hand van een onderzoeksvraag. Het resultaat wordt aan de klas gepresenteerd, zodat de kinderen ook kennis opdoen van elkaar. Dit kan in de vorm van een presentatie op het digibord, maar ook door allerlei andere creatieve presentatievormen zoals een workshop, spel of een presentatie op locatie. 

De leerkrachten zorgen voor het aanbieden van het onderwijs op het juiste niveau zodat onderpresteren voorkomen wordt. Ze leren de kinderen actief om te gaan met faalangst en perfectionisme. Zonder fouten te maken en frustratie kom je immers niet tot leren. 

Elk schooljaar worden er verschillende projecten aangeboden. De keuze van de onderwerpen vloeit voort uit de leerwensen van de kinderen. Tijdens deze projecten worden vakdocenten, gastsprekers en enthousiaste ouders ingezet die vakken aanbieden passend bij de leerdoelen. Denk hierbij aan programmeren, een vreemde taal leren, biologie, techniek, schaken, science of muziek. In de projecten worden de leren-leren vaardigheden verder geoefend.

Voorwaarden voor toelating (doelgroep)

-Uw kind is getest bij een erkende orthopedagoog of kinderpsycholoog en het totaal IQ is vastgesteld op 130 of hoger.
-Uw kind is creatief en gemotiveerd in het bedenken van oplossingen om een taak te volbrengen.
-Uw kind beheerst het technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen op minimaal eind groep 4 niveau.
-Het gedrag is niet voorliggend, maar juist de behoefte aan extra uitdaging. 

Aanmeldingsprocedure
Het begint met het invullen van alle gegevens en het toesturen van onderstaande formulieren naar o.vanbeek@proominent.nl. Minimaal nodig zijn:

U kunt de benodigde vragenlijsten downloaden door erop te klikken.

Vervolgprocedure
U ontvangt per e-mail een bevestiging van de aanmelding. Als de minimaal vereiste documenten aanwezig en volledig zijn, worden deze doorgestuurd naar de toelatingscommissie. Deze commissie bestaat uit de intern begeleiders van beide scholen en de HB-specialist van Proominent. Bij te veel belangstelling hanteren wij een wachtlijst en is de volgorde van aanmelding belangrijk. De  aanmeldingsdatum is de datum waarop de vereiste documenten door ons zijn ontvangen. 

De toelatingscommissie beoordeelt het dossier. Bij een positief advies ontvangt u een uitnodiging voor een kennismakingsgesprek (intakegesprek) met de intern begeleider. Dit gesprek vindt overigens pas plaats als er daadwerkelijk uitzicht is op plaatsing. 

De toelatingscommissie gebruikt de informatie van de huidige school van uw kind (hiervoor moet u de school van herkomst toestemming geven om het dossier van uw kind met ons te delen), onderzoeksverslagen, gesprekken en informatie van ouders, om te beoordelen of uw kind toegelaten kan worden voor een onderzoeksperiode. 

Voor een definitief besluit over plaatsing in een HB-groep loopt uw kind minimaal drie weken mee in de beoogde groep. Het definitieve advies over de toelating van uw kind komt in overleg tussen de toelatingscommissie en de leerkracht van de groep tot stand. Bij een positief advies kan het kind worden ingeschreven.In sommige gevallen zullen we kinderen langer moeten laten meelopen (tot een maximum van 3 maanden), om te kunnen beoordelen of het voltijds HB-onderwijs de meest passende vorm van onderwijs is. 

Instroom op jongere leeftijd
U kunt uw HB-kind al op jonge leeftijd aanmelden op De Lettertuin of De Prinsenakker. In de onderbouw wordt al extra aanbod gecreëerd voor deze groep kinderen. Instromen bij het voltijds HB-onderwijs kan echter alleen volgens bovenstaand protocol. Dit geldt ook voor leerlingen die al in een reguliere klas van De Lettertuin of De Prinsenakker zitten.